Còn nhớ năm 2010, cô em gái của một người bạn cùng quê tìm tới hỏi mình: Em có nên bỏ học đại học để ra kinh doanh không?. Mình hỏi lại: Tại sao vậy em?.
Cô bé trả lời: Em chán học lắm rồi. Mình: Vậy giờ em muốn gì? Cô bé: Dạ, em muốn ra làm kinh doanh không muốn học nữa.
Sau hơn 10 năm cô bé ấy giờ có cơ ngơi kinh doanh ở Sài Gòn, đã tự mua một căn hộ sang trọng, vài lô đất, thương hiệu thời trang riêng và vừa sắm xe con riêng. Mới gặp đầu năm nay bạn tâm sự rằng “ Không có gì là phép lạ cả, dám quyết và đi đến cùng, kết quả em có hôm nay là phần thưởng cho những năm tháng miệt mài “
1. Xuất thân từ gia đình làm công chức nhà nước Trước đó bạn học chung cấp 3 nhắn tin cho mình rằng cô em út vào Sài Gòn học đại học Mỹ Thuật có gì thì nhờ mình ở đây nhiều năm nên rành đường đi nước bước chỉ cho em. Gia đình bạn mình có mẹ làm cho kho bạc của huyện còn bố thì làm điện lực, bạn mình học ra thì làm giáo viên. Có cô em út thi vào ngành mỹ thuật nên gia đình cũng không thích lắm tuy nhiên nó quyết thì chịu vậy.
Khi vào Sài Gòn cô bé có tìm tới gặp mình ngay, sau khi hỏi thăm mình khuyên là vừa học, vừa dành thời gian cuối tuần đi làm thêm, nhận job ngoài giờ làm, nhất là làm việc team để tập khả năng tương tác với người khác. Ai ngờ rằng, những buổi đi làm thêm ấy, kích thích cô bé yêu thích kinh doanh, bỏ bê việc học. Khi cô bé đến gặp mình có hỏi em có nói chuyện với ba mẹ chưa?.
Cô bé: Nói thì ba mẹ không cho, thậm chí là lôi về, nên em không nói đâu. Em cũng không nói với Anh Huy ( anh của bé ). Em chỉ nói với anh, vì anh đã kinh doanh lâu và có kinh nghiệm nên em an tâm. Ui trời, thằng anh nó biết thì chửi mình tơi tả, bởi nó muốn em nó học đại học ra ngô ra khoai kia mà. Mình hỏi lại: Em đã quyết chưa?
Cô bé: Dạ quyết, em suy nghĩ một đêm là quyết rồi. Đến nói với anh để an tâm hơn thôi. Mình: Vậy em nhớ bảo lưu kết quả ở trường, sau 1 năm làm ăn không ra trò thì quay lại học. Cô bé: Một đi thì không còn mặt mũi nào quay lại đâu anh, em bỏ ngang luôn không lời từ biệt nên chẳng bảo lưu để làm gì? Mình: Vậy em ra chọn khởi nghiệp cái gì?
Cô bé: Em yêu thích thời trang nên bắt đâu từ việc này.
2. Bán thời trang online: Thời ấy Fb đang đời đầu, đăng bài tin lên thì lượng xem tự nhiên rất cao. Cô bé dân mỹ thuật, có con mắt thẩm mỹ, cộng với biết dùng photoshop nên xử lý ảnh khá đẹp. Cô bé chạy ra chợ sỉ Tân Bình chọn đồ mình thích rồi mua về chụp hình, xử lý ảnh post lên FB, lượng xem đông, vào hỏi cũng nhiều, trả lời mỏi tay. Tuần đầu tiên chốt được 03 đơn. Cô bé chạy đến hỏi mình sao hỏi nhiều mà mua ít quá! Sau khi tìm hiểu kỹ mình khen: Mới tuần đầu tiên mà em có được 3 khách là tốt lắm rồi.
Tập tành mà, dần dần em sẽ khá hơn đó. Mình gợi ý: Khách hàng mục tiêu của em là nữ, độ tuổi của em. Sao em không phối đồ theo concept, rồi chụp có người ảnh mẫu chụp đưa lên, rồi thể hiện phong cách, xu hướng thời trang là gì? Thì khách xem có cảm xúc hơn. Việc này em dư sức làm được. Chứ chụp đồ, xử lý chút vậy đưa lên ít thu hút. Mất nữa tháng lọ mọ mình thấy FB của em nó khác hẳn ra, trong ra dáng shop kinh doanh thời trang online hơn là post bài buôn buôn bán bán. Dần dần dân tỉnh cũng thấy thích nhờ bạn ship.
Khách mỗi ngày mỗi đông hơn. Cô bé ấy quay cuồng trong guồng công việc, chạy ra chợ lấy hàng, chụp hình, thuê mẫu, xử lý ảnh, post bài, chốt đơn, gửi hàng cho khách, tư vấn, tính tiền. Thoáng chóc đã 2 năm sau, hôm ấy cô bé đến khoe từ lúc ra làm đến nay em dư trong tài khoản hơn 400 triệu mà chưa biết làm gì?
Mình: Em giỏi đó, mới giai đoạn tập tành kinh doanh mà có dư là số một rồi.
Cô bé: Sao, anh nói em mới tập tành à!? Em rành lắm rồi, giờ khách hỏi là chốt ngon à. Mình: Vậy, mình mới khen em giỏi đó. Tuy nhiên, em mới dừng lại ở việc buôn bán kiếm tiền thôi. Hành trình tiếp theo của em là ra thương hiệu riêng, nhân viên vào, hình thành team marketing, team sales, team vận hành bên trong như thuế, kế toán, đóng gói, gửi hàng, đặt hàng…
3. Ra thương hiệu riêng và mở shop Lúc này cô bé mới giật mình là hoá ra ta chỉ mới bước vào lớp vỡ lòng của kinh doanh thôi, cứ ngỡ 2 năm rồi ta ngon rồi, ai dè cũng mới ở ngưỡng “ tự doanh “ gọi là từ làm chủ ấy ( Chief Everything Officer ) Giờ là có nhân viên, rồi định hình các công việc cho mỗi vị trí, làm sao nó hiệu quả đó là bài giải. Khi em làm được thì em mới tiến lên bước tiếp theo đó là làm chủ quản lý. Sau đó em tiến đến nấc thang cao hơn nữa đó là làm chủ lãnh đạo. Wow, lần đầu tiên trong đời em nghe những cấp độ của người chủ doanh nghiệp rất thích thú đây. Rời khỏi cuộc nói chuyện cô bé về tuyển nhân viên vào phụ mình những công việc. Bạn ấy thoát ta tập trung vào thiết kế ra mẫu mã riêng, sau đó đi đặt gia công ở các xưởng may tại Tân Bình.
Cuối tuần, thì cô nàng chạy đi học lớp làm chủ kinh doanh để bổ sung kiến thức quản lý nhân viên, để làm việc được với team marketing và sales. Hàng nhiều hơn thì quản lý nhập – xuất – tồn, rồi phần mềm quản lý… Rồi sang năm thứ 4 sau khi đã ổn bộ khung kinh doanh, bạn ấy bắt đầu mở shop đầu tiên.
Từ online chuyển xuống offline cô bé ấy đối diện hàng loạt thứ mà trước đây mình không ngờ đến. Phải xin giấy phép kinh doanh rõ ràng, nhập hàng phải có chứng từ, hàng tháng báo cáo thuế, rồi quản lý phường xuất hiện, quản lý thị trường ghé thăm, lâu lâu có thư của nơi cơ quan A/ B xin ủng hộ lũ lụt… Nhân viên làm việc theo ca, shop hoạt động từ 8h đến 22h mỗi ngày cả thứ 7 và chủ nhật. Trong khi guồng quay online vẫn cứ chạy.
Team online và team offline làm việc đang xen nhau quay bạn ấy như chong chóng. Một hôm bạn alo mình cafe và nói rằng: Em làm không có giờ nghỉ, kiểu như vậy chắc em chết mất. Lo hàng, lo công ăn việc làm cho nhân viên, nó cuốn em theo không có điểm dừng. Lúc xưa em làm nho nhỏ mà vui. Giờ có cách nào tốt hơn để em rảnh hơn không? Có chứ em, em nhìn công ty A họ có đến 16 cái shop mà ông chủ vẫn đi du lịch, cuối tuần chở con đi Vũng Tàu em biết anh chủ A này mà. Vào xem FB người ta đi thấy chưa?
Cô bé: Dạ, đúng rồi em muốn như vậy á. Đã đến lúc em cần hơn 1 người quản lý, có thể là thêm vài quản lý đó. Cô bé: Dạ, đúng là điều em muốn, mà em chưa an tâm lắm thì làm việc này. Giờ phải làm sao đây? Bài chia sẻ đã quá dài, mình dừng lại để viết tiếp phần sau sang bài mới nhé.
Qua câu chuyện đến đây bạn học được gì? Viết dưới comment nha. Gặp ở bài tiếp theo bài 17a
